Sinds vele jaren volg ik via publicaties, beurzen en congressen de ervaringen met invoering van zorginformatiesystemen zoals EPDs/ZISsen. Met een deskundige blik van buiten kun je je verbazen, verbijten en soms ook verheugen over de leercurve, die soms op een achtbaan lijkt met loopings achterover.
Als het gaat om de cruciale elementen die bij systeemimplementaties aandacht verdienen, heeft men het treintje wel bijna compleet.
Zo wordt leiderschap (of in ieder geval directe betrokkenheid daarbij) nu meestal door het hoogste echelon ingevuld. Wat dat betreft is de line-up bij het congres ‘Invoering van Geïntegreerde Digitale Ziekenhuis Informatie Systemen’ treffend. Leiderschap moet uiteraard wel stoelen op kennis van zaken en niet op de positie op de apenrots. Wat dat betreft spreken presentaties van dergelijke leiders vaak boekdelen.
Gaan werken met een EPD/ZIS vergt meer dan een handvol enthousiaste IT-ers (werkvloer moet mee ontwerpen), is niet altijd een feestje voor zorgprofessionals (standaardisatie) en vereist ervaring met project management van complexe multidisciplinaire processen (externe sourcing, planning). Inmiddels open deuren, die vooral open moeten blijven staan.
Dat het operationeel beheer van een systeem al bij de ontwikkeling moet worden meegenomen en niet pas na de live gang ‘over de heg moet worden gegooid’ (een voorbeeld uit de lezing ‘Ziekenhuizen beter maken’) is wat mij betreft ook zo een open deur.
Ik vraag me af waarom jaarlijks nog verschillende seminars aan die open deuren gewijd moeten worden. Geldt ook hier het ‘gooi maar over de schutting’- principe, waarbij er van wordt uitgegaan dat wat niet baat, ook niet schaadt? (maar wel het programma vult?) Volgens mij is het zorgveld niet meer in de oriënterende fase en zijn er inmiddels wel meer specifieke onderwerpen die doelgerichte aandacht verdienen (standaarden, validatie, beveiliging, devices). Langzamerhand verschuift de focus nu wel naar bredere toepassing en ontsluiting (portals, zorgpaden).
In gesprek met Martin Harris van Cleveland Clinic vertelde hij dat met name de potentie van big data mining voor het ontwikkelen en verbeteren van nieuwe effectieve therapieën, volgens hem de driver moet zijn om zonder dralen met bewezen gestandaardiseerde en geïntegreerde systemen patiënt gecentreerde processen vast te leggen, te ondersteunen en op termijn te gaan aansturen. Overigens vertelde hij ook dat de vereiste zorgtransparantie volgens de Patient Protection & Affordable Care Act (door middel van EPDs) niet alleen met de carrot van benefits tot stand zal komen, maar dat daarvoor ook de stick (van overheidsingrijpen) noodzakelijk zal zijn.
Er is al veel bijgeleerd over grote systeem implementaties in de Nederlandse zorg-ICT maar er blijven helaas ook stenen liggen om herhaald tegen te stoten (schoenmaker blijf bij je leest – een ziekenhuis is geen softwareontwikkelaar: à € 24 mio). Gewoon doorgaan en goed opletten is het devies. Ofwel: ‘Wie gelooft in maakbaarheid, heilstaten … eindigt als een cynicus. Wie gelooft in doormodderen doet vandaag z’n best, slaapt er een nachtje over en probeert het morgen weer opnieuw.’ (column Tiggelaar in NRC van 04aug2012).