Het rapport ‘Verkenning Sturingsmodaliteiten …’ 
opgesteld door Plexus in opdracht van de Regieraad Kwaliteit van Zorg moest praktische handvatten leveren voor alle sectoren van de zorg om veiligheidsrisico’s te beperken. Waar de zorg al overspoeld wordt door programma’s, initiatieven, richtlijnen, systemen en andere instrumenten met ditzelfde doel, zijn praktische handvatten voor alle zorgsectoren zeer welkom. Misschien is het een kwestie van definities, maar aanbevelingen als ‘stuur …’ of ‘integreer …’ zijn mij niet praktisch genoeg. Gelukkig zijn er alternatieven.
De transparantie in de totstandkoming en uitvoering van de opdracht is te prijzen. In het wereldje van de academische adviesbureaus (of adviserende academies?) weet men elkaar en elkaars geschriften (terug) te vinden. Maar vele referenties mogen dan op gedegen onderzoek wijzen en voor leestips zorgen, daarmee worden nog geen wetenschappelijk toetsbare modellen gebouwd.
Wat kunnen we verder lezen in dit rapport?
Eenvoudige veiligheidsnormen zijn ongeschikt voor onzekere, ambigue of complexe risico’s. Er zijn verschillende stadia van veiligheid, waar volgordelijke sturingsmodaliteiten bij passen. Sturingsmodaliteiten zijn meer dan alleen instrumenten, maar zijn te categoriseren in één van de vier, in toenemende mate samenhangende, ‘Plexus-pijlers’: meten en monitoren, verantwoordelijkheden en aansturing, optimaliseren van processen en organisatiecultuur. En o ja, de bestuurlijke context (in/extern) is ook nog van belang.
Dat zal allemaal wel, denk ik dan , maar waar blijven die praktische handvatten? Veel van wat ik lees was al bekend en wordt nu eens in andere tabelletjes gepresenteerd. Moeten er soms Plexus-pijler indicatoren worden ontwikkeld? En waar een nieuwe invalshoek wordt gesuggereerd (de ‘modaliteiten’) ontbreken de definities, die cruciaal zijn in ieder besturingsmodel. Zie de opmerking in het rapport over de discussie over de afbakening tussen patiëntveiligheid en kwaliteit. Veiligheid is niet los te zien van kwaliteit.
Dus waarom niet eenvoudig doorwerken met de bestaande managementmodellen, gebaseerd op ISO 9001: INK, HKZ, NIAZ, NTA8009:2011, prEN15224. Dan heb je een bekende structuur waarmee zorgbestuurders integraal hun zorgaanbod kunnen definiëren, risicobeoordeling toepassen (voor alle! typen risico’s) – PLAN, mensen, middelen en methoden inzetten – DO, meten en monitoren – CHECK, en verbeteren naar een volgend veiligheidsniveau – ACT. Nog iets vergeten?
